De expositie ‘Gedachtespinsels. Dutch design door Kiki van Eijk’in TextielMuseum Tilburg biedt een mooi overzicht van het oeuvre van Van Eijk en geeft inzicht in de intrigerende werkwijze van deze veelzijdige kunstenaar.
doorCorien Ligtenberg
Verbeelding staat centraal in het werk van Kiki van Eijk (Tegelen 1978). Van Eijk, die woont en werkt in Eindhoven, maakt zowel autonoom werk als werk in opdracht. In de twintig jaar sinds haar afstuderen bouwde zij een rijk oeuvre op. Haar werk is wereldwijd te zien in musea en galerieën en is aangekocht voor privécollecties. Ze kreeg opdrachten van onder meer Google, MOOOI en Hermès. Reden voor het TextielMuseum, waar zij de afgelopen twee decennia ook regelmatig heeft gewerkt, om een solotentoonstelling aan haar werk te wijden. Van Eijk richtteGedachtespinsels. Dutch design door Kiki van Eijkin samen met scenograaf Theun Mosk. De expositie is intrigerend, speels, vervreemdend. Een subtiel spel met licht en de soundscapes versterken die ervaring.
Onbevangenheid
In de wereld van Kiki van Eijk is niets wat het lijkt. Ze onderzoekt, experimenteert met materialen en technieken, en probeert steeds te kijken met de onbevangenheid van een kind. Uitgangspunt is vaak een schets, collage of driedimensionaal modelletje. Die zijn ook te zien hier, wat maakt dat mooi is te volgen hoe het werk van Van Eijk tot stand komt.
Zij maakt installaties met herkenbare objecten zoals lampen en klokken die door bijvoorbeeld het formaat, het toegepaste materiaal of de context een andere lading krijgen. Dat maakt het werk herkenbaar maar toch anders, vervreemdend. Zo maakt ze een chaise longue waarvan de beeldtaal refereert aan een primitief bed, niet meer dan een stel takken met een dierenvacht ertussen gespannen. Maar in Van Eijks wereld bestaan de ‘takken’ uit gegoten brons met glanzende, gepolijste vlakken en de ‘vacht’ uit computergestuurd geweven textiel.
InZuiderzee settings, een serie installaties van meubels en keramische objecten,vertaalt Van Eijk textiel naar keramiek. De meubels, die zijn geïnspireerd op historische meubelstukken met een meervoudige functie, hebben witte frontjes die zachtheid suggereren. Ze lijken gemaakt van gewatteerde stof, gecapitonneerd met gouden knopen. Maar ze zijn van keramiek. De objecten uit deSoft Series– een spaarpot, een klok, een kandelaar –zijn eerst genaaid van textiel en vervolgens met behulp van mallen afgegoten in keramiek. Het is zo’n tentoonstelling waarbij je alles wilt aanraken.
Illusie
De vervreemding is ook terug te vinden inTextile Sketch,een meubelcollectie die associaties oproept met textiel, compleet met de illusie van kant en franje, maar die is gemaakt uit metaal; het is de vertaling (en uitvergroting) van tweedimensionale textiele collages.
Table palette, een gedekte tafel, is door Van Eijk ontworpen in de traditie van het twintigste-eeuwse Gesamtkunstwerk, in opdracht van het museum en drie Nederlandse bedrijven. Van Eijk tekende voor zowel het tafellinnen als het bestek, het serviesgoed en het glaswerk. De tafel is gevangen in een meer dan manshoge kijkdoos.
Kiki Carpet
‘Vergeet vooral die kamer niet ,’ wijst de suppoost naar een hoek van de zaal. Daar is de doorgang naar de kamer met Van Eijks herinneringen, waarin de natuur een belangrijke rol speelt. ‘Zeker als je er alleen bent, word je helemaal zen.’ Zodra je de groene vlonder betreedt die boven de zaalvloer is gebouwd, stap je in een andere wereld. In de schemerige ruimte zingen vogels, ergens in de verte tsjirpt een krekel. De kleden aan de wanden worden afwisselend uitgelicht. In vitrines zijn de aanzetten voor het ontwerp te zien: een kleine aquarel, een collage van bladeren, een stukje proefweefsel. Op de vloer voor de vlonder ligt hetKiki Carpet– een schijnbaar met reuzensteken geborduurd vloerkleed met daarop een Victoriaanse roos, gebaseerd op een vloerkleedje uit een negentiende-eeuws poppenhuis – waarmee Van Eijk in 2000 cum laude afstudeerde aan de Design Academy Eindhoven.
In een andere ruimte: het met de seizoenen veranderende landschap, vertaald in vier schetsjes met daarop stukjes kant verwerkt. Ze zijn tot in detail te bekijken door in te zoomen met een beweegbare camera. De schetsjes zijn uitvergroot en omgezet in een vierdelig, jaquardgeweven kamerscherm.
Speciaal voor de gelegenheid ontwierp Van Eijk een serie theedoeken: de Botanica collectie, gebaseerd op schetsen die ze maakte in haar moestuin. De schetsen zijn in de expositie te zien, de theedoeken zijn gemaakt in het TextielLab, de werkplaats van het museum.
Collage
Sta ten slotte even stil bijDream, een film die over de hele breedte van een wand wordt geprojecteerd. De tien minuten durende film toont hoe Van Eijk in alle rust een collage maakt, wit op wit op wit, in diverse vormen en texturen. De camera filmt van bovenaf, alleen haar handen, de witte manchetten van haar shirt en een schaar zijn te zien. Hypnotiserend.
De oorspronkelijke opening van deze expositie was gepland op 29 mei 2020, verschoven naar 26 september 2020, en vervolgens is het museum vanwege de coronacrisis maanden gesloten geweest. Al in 2020 verscheen bij nai10 publishersImaginings by Kiki van Eijk, een fraai vormgegeven en rijk geïllustreerd boekwerkje. De (Engelse) teksten van journalist Blaire Dessent, trend forecaster Lidewij Edelkoort, kunstenaar Marc Mulders en Suzan Rüsseler, conservator TextielMuseum gaan dieper in op het werk, de werkwijze en de inspiratiebronnen van Van Eijk.
Gedachtespinsels. Dutch Design door Kiki van Eijk,tot en met 12 september 2021 in TextielMuseum Tilburg.
Imaginings by Kiki van Eijk.Rotterdam:nai010 publishers 2020. 133 pp., ISBN 978-94-6208-610-4, pb., € 24,95. Vormgegeven door Studio&.
©Brabant Cultureel 2021
